Een spiegel voor narcisten

Review van het gelijknamige boek van Martin Appelo

Ik ben begonnen en geëindigd met het lezen van dit boek naar aanleiding van een korte web referentie die ik had gevonden over dit boek met een aanbeveling. Doel van deze review is ook zo’n referentie te worden en voor mensen met een lees-tijd-beperking een samenvatting van de hoogtepunten te bieden. Echter, het is geen uittreksel, dus wie de informatie uit het boek wil opsponsen zal dat nog steeds zelf volledig moeten doorworstelen. Worstelen? Mwah, valt mee. De schrijver schrijft makkelijk. Wel is de informatiedichtheid in mijn beleving van dit werk groter dan het vorige boek: (h)Echt Niet

Koop een Spiegel voor Narcisten bij Bol.com

Hier volgt het live-blog weer zoals ik het gelezen heb, met de informatie nog vers in mijn vissenkom.

Eerste 50 bladzijdes gelezen, en ik zit "vol" in mijn informatie voorziening. Nu had ik sowieso een drukke dag met echt belachelijk veel prikkels in de trein en ook weer met mijn eigen boek, maar ook is dit werk van Appelo meer een studieboek dan het vorige heb ik het idee. Ik heb nu in 50 bladzijdes zoveel meer geleerd en dan specifiek over persoonlijkheidsstoornissen, wat narcisme wel en niet is en de overlap met wat vroeger als cluster-B werd aangeduid. Nou heel leerzaam allemaal. Maar nu leg ik hem even weg.

Nu bij bladzijde 85. Heb tot nu toe echt werkelijk alle invoelbare en herkenbare theorie over oersoep, narcisme, autonomie en symbiose bij elkaar gelezen. Ben een en ander weer aan het processen. Ook zoals gisteren, heb ik het idee dat de informatiedichtheid hoger is dan bij het boek (h)Echt Niet. Omdat het boek inderdaad als een spiegel in de JE-vorm is geschreven, heb ik veel te processen. Moet ik overwegen waar ik sta. Maar helaas herken ik wel delen van gedrag, patronen en ontwikkelingen in mijn vroegere leven wat sterker maar ook actueel nog niet verdwenen. Kut. Het is niet zo erg als het kan, maar ook niet te ontkennen dat ik er weldegelijk aan lijd. In het begin werd een categoriale benadering voorgesteld. Dat zegt: Je hebt dit, en bent dit, en doet zo omdat je zo bent of niet. Dat is te zwart wit. Ik ga voor de dimensionale aanpak en zie eindelijk wat de psychologe Ynke van Zuydam, ooit 20 jaar geleden bij mij beschreef als 'trekken van', hier in dit boek en kan nu dingen plaatsen. Moeilijk wel. Even pauze.

Ben bij bladzijde 115 aangekomen. De afgelopen 30 pagina's gingen over de (autobiografie van...) Pim Fortuyn, zijn narcisme, de lessen qua ontwikkeling en hoe het hem plaagde. Mijn conclusie voor alle rancuneuze exen vanaf dit punt die zo hoog van de toren blazen over narcisme bij hun partner op internet is: Als je zelf niet zo'n pathetische Echo was geweest had je wellicht ook geen gemankeerde ziel zo helpen opblazen en wensen af te breken. Dat Pim uiteindelijk vermoord is, scheelde de vernedering van mislukt bestaan en zelfmoord. Het is allemaal heel broos. Fragiele basis en de media, dit is waarom gatekeeping een ding is/was.

Pagina 140: Zlatan Ibrahimovic krijgt 25 pagina's om een hoopvol beeld voor zelfs de meest typisch verwaarloosde categoriale narcisten te schetsen. Hij heeft een rotjeugd, maar klimt op, vindt liefde en ontwikkelt wederkerigheid. Door zijn rigide categoriale benadering blijft Appelo er wel bij dat het om narcisme gaat, aan de hand van de beschreven gebrekkige oersoep. Ik heb nooit interesse in voetbalspelers gehad, maar Zlatan is de eerste van wie het profiel dan toch mijn interesse wekt via deze omweg. Een bijzonder sterke persoonlijkheid is de indruk die hij achterlaat in dit hoofdstuk... Wat niet het eerste is waar ik aan denk bij narcisme in het algemeen.

Pag. 167: De afgelopen 27 bladzijden leerde ik over dat aangevreten stuk fruit en zijn mythische verklaarde eigenschappen en leiderschap door Steve Jobs dat het eigenlijk maar een fragiel voorkomen is dat vooral met prinsengedrag naar de hoofdprijs solliciteert maar inhoudelijk, technisch en als ecosysteem helemaal niet de waarde geeft die het belooft. Ik vermeng hier ook mijn eigen ervaring met Apple en dit is de reden tevens dat ik het maar beperkt of nauwelijks ondersteun. Mensen met een Apple vinden al snel dat ze een superieur product in handen hebben en vergeten vaak dat de modellen geïnspireerd zijn op vendor-lock-in en overpriced features. Wie voor vergelijkbare PC hardware gaat shoppen komt allicht met 2 of meer modelletjes thuis voor de prijs van 1 Apple. Mensen die voor Apple kiezen, vinden zichzelf speciaal en verdienen speciale hardware voor een speciale prijs. In werkelijkheid is het tegenwoordig zo gewoontjes dat je echt kan afvragen waarom. Steve Jobs in een notendop was volgens Appelo een onaangepast individu dat met een andere positie in de wereld waarschijnlijk aan lager wal was geraakt maar wonderbaarlijk genoeg gedragen en verdragen werd. Ook Jobs had gelukkig voor hem wel een mentaal stabiele partner die een beetje rust in de wildernis van zijn karakter kon brengen. Aldus Appelo. Fun fact: Jobs en dus Apple gaven lange tijd geen fuck om de user experience en konden zodoende een hele reeks producten nooit aan de man brengen.

Nu bij bladzijde 189 aanbeland en het einde van de voorbeelden waarbij de laatste 22 pagina’s besteed werden aan vrouwelijke narcisten. Ja, die bestaan. Je zou het niet vermoeden als je Google er op naslaat. Ze hebben meestal een andere aanpak. Een tweetal topfiguren (Nina Brink en Neelie Kroes) worden besproken maar hun biografieën zijn omstreden (door henzelf vooral). Dat is al veelzeggend. Het boek gaat nu verder met het 3e deel - waarvoor ik begon met lezen: Het hanteren van Narcisme.

Blz. 207: Er wordt gewag gemaakt van het meest hoopgevende aan de hele deplorabele situatie voor de narcist: Verandering is Mogelijk, maar wel mits er aan een aantal voorwaarden voldaan wordt die neerkomen op discipline, overgave en het zoeken van de juiste hulp en steun. Haakje naar mijzelf: Ik denk dat ik al een jaar of 5 met enige meetbare successen langzaam aan het veranderen ben. Ik ben nog steeds erg obsessief op mijzelf gericht maar 100% bereid om normale wederkerige relaties meer prioriteit te geven. Sowieso ontplof ik al niet echt meer sinds ik niet meer gebruik, dat is de grootste, zichtbaarste en fijnste winst voor mijzelf en iedereen dichtbij mij.

Aanbeland bij Pagina 227 alweer, we werken nu echt naar het einde van het boek. In dit voorbije hoofdstuk 9 worden een paar praktische tools aangediend die narcisme lijders kunnen toepassen om minder last te ervaren en met concrete voorbeelden gewerkt. De voorbeelden laten zien dat er ook 'tinten-grijs-narcisme' (dimensionaal bekeken minder heftig) zijn. En nu ga ik al mijn tweets in een document pleuren, vanmiddag of later vanavond is het blog met de review klaar.

Pagina 254, val ik even middenin een hoofdstuk na veel voorbeelden van typisch narcisme en in relaties. En hier wordt mij echt, eerlijk, ongelogen, duidelijk dat ik de narcistische persoonlijkheid niet (Nee, echt Niet) heb. Ik heb in het verleden allerlei trekken gehad die zich manifesteerde in bepaalde gedragingen die lijken op narcisme. Ik heb nog steeds een overmatige interesse in zelfonderzoek. En ook de ruimte die ik inneem als ik ergens de ruimte krijg is fors. Toch is dit sinds ik nuchter ben niet meer zo opgeblazen en hinderlijk dat we objectief van narcisme kunnen spreken. In groepen maak ik mij meestal klein aanvankelijk, en kijk ik de kat uit de boom. Dat werkt prima. En je hebt er geen psycholoog voor nodig. Het trainen van frustratietolerantie is iets dat iedere verslaafde moet om te kunnen stoppen en ik dus ook heb gedaan. Ik herken mij dus niet in het categoriale narcisme van Appelo. Wel denk ik dat er dimensionaal van een schaal van Geen Narcisme is Geen Mens tot Zeer Narcistisch is Zeer Problematisch een aantal trekken heb, maar dat die inmiddels voor de geoefende kijker bedoeld zijn. Net als in het boek over hechting, denk ik dat ik nog wel aardig ben opgedroogd. En ik hooguit wat uitdagingen op de sociale interactie heb, geen permanente handicaps.

Tenslotte lukt het mij om duurzame relaties wel te onderhouden. Ik ben deze maand drie jaar gelukkig samen met mijn huidige partner.

Wat dit alles betreft denk ik dat hoofdstuk 10 in grote mate voor mij al geslaagd of overbodig is geworden in de afgelopen 5 jaar.

Bladzijde 269 we gaan afronden. Er zijn zojuist weer ettelijke voorbeelden gegeven en diverse manieren om er mee om te gaan of tegenaan te kijken waarbij ik van het gros denk: Dat is heel vervelend als je echt zo bent, bij mij valt het wel mee - is het genuanceerder of althans, zijn er ook andere benaderingen dan vanuit een persoonlijkheidsstoornis mogelijk om mijn gedrag te verklaren. Maar hey, voor de lijdende echte narcisten, is dit de goudmijn, hoofdstuk 10, 11 en 12, daar ligt je opdracht voornamelijk. De rest was voorspel en kennisvoorbereiding.

Bij pagina 283 begint het hoofdstuk voor de omstanders weer. Maar we hebben dan net echt goud behandeld in 12. De echte narcisten zullen hier mee kunnen werken, lijkt me. Een bonus is dat het werkt met een verwijzing naar een bureaublad. Geniaal voor al die andere ICT’ers met een steekje los die ik in de voorbije jaren leerde kennen. Dit boek is een naslagwerk tevens voor wie echt narcistisch gestoord is en telkens daardoor vastloopt in relaties.

Als laatste komt er nog een stukje verwachtingsmanagement (Het komt niet goed) en een epiloog met een verantwoording voor de gekozen methode. En daarna volgt weer een zeer uitgebreide literatuurlijst, welke ik nu laat voor wat het is - ik geloof Appelo op zijn woord dat hij ze wel gelezen heeft. Of op zijn minst geraadpleegd zoals hij het noemt.

Al met al is dit boek kwalitatief veel hoogwaardiger dan het algemene boek (h)Echt Niet uit mijn vorige blog. Het is een waardevol boek en ik denk dat men bij zijdelingse interesse maar vooral als lijdend voorwerp er goed aan doet om de papieren versie aan te schaffen, zoals ik ook heb gedaan.

Oordeel: Een welverdiende 9. Maar dat nuanceer ik door te zeggen dat ik wellicht nog niet zo heel veel boeken verslonden heb als een gemiddelde sociale wetenschapper of psycholoog. Ik vind het erg prettig lezen echter en 9 uit 10 scoren betekent weer dat ik door het materiaal heen kon vliegen. Of dit nu aan de schrijver te danken was of aan mijn nieuwste medicatie configuratie laat ik daarbij een beetje in het midden.

Koop dit boek zeker als je denkt dat je wellicht narcistische trekken hebt of erger, de hele stoornis.

Dan tot slot, dat liedje dat ik linkte is van MINKA, een dame die erg leuk muziek maakt en welke ik gisteren mocht ontmoeten live in Deventer. Heeft helemaal niks met dit boek te maken, maar ik wou jullie de foto niet onthouden. Was een erg leuk openlucht concert op Vogeleiland.